Categorie: Algemeen

Net voor de volledige lockdown, op 13 december, kon voor een beperkte groep (25-30 p), de promotieplechtigheid ter ere van de promotie van Jan Eise Fokkema live doorgaan. Verder waren er camera’s zodat de plechtigheid ook door anderen thuis gevolgd kon worden. In het academiegebouw van de rijksuniversiteit Groningen. 

De promotieperiode van Jan Eise is mede gefinancieerd vanuit het samenwerkingsproject Adapner, waar ik eerst vanuit Gasunie, en later als zelfstandig projectmanager aan mee werkte. Het project is inmiddels al meer dan een jaar geleden afgerond (juli 2020). Jan Eise heeft iets langer de tijd genomen om zijn proefschrift af te ronden. Een iteratieproces, zoals Jan Eise zelf opmerkte. Adagio, zoals zijn 1e promotor Hans Wortmann in zijn toespraak vermeldde.

Jan Eise heeft een baan gekregen bij de rijksuniversiteit, ook het afgelopen jaar was hij daarbij intensief betrokken bij het onderwijs en begeleiden van afstudeerstudenten. 2 x per jaar heb ik nog contact met Jan Eise, om te kijken in hoeverre ik nog mooie afstudeeronderwerpen voor zijn studenten weet. Leuk om zo een beetje contact te houden.

Nog 1 promovendus te gaan, ook vanuit project Adapner.
Ergens in 2022.

Internationaal

Wind meets gas is een symposium dat dit jaar voor de vijfde keer is georganiseerd door New Energy Coalition. Dit jaar had een groot deel van de inhoud  te maken met waterstof. Waar we steeds meer grootschalige wind op zee gaan krijgen moet (van gepland 11 GW, naar 21 GW hebben we gehoord ) moeten we de groene wind stroom ook aan land zien te krijgen. Een deel als groene electronen, en waarschijnlijk ook tot de hele van de energie als groene waterstof moleculen. 

WMG weet steeds belangrijke (internationale) sprekers naar het symposium te krijgen. En dit jaar met een oranje tintje door het bezoek van de Koning die een openingspresentatie gaf.

Nxt Airport

Het is wel lastig kiezen tussen de parallel geplande side events/ workshops. Dit jaar heb ik gekozen voor het side event Hydrogen Airport Eelde waar naast verschillende lezingen ook een premiere met een buiten de ‘line of sight’ vliegende drone van Drone Delivery Services.

Skills Cruciaal

Vrijdag sloot ik aan bij de workshop ‘Skills’, de vaardigheden die de studenten en werknemers van de (nabije) toekomst nodig hebben om hun belangrijke bijdrage aan de energie transitie te kunnen leveren. Cruciaal om de technische beroepen, en vooral die voor MBO opgeleide studenten, de waardering te geven die ze verdienen. Zonder de techneuten van de toekomst geen energietransitie.

Op 30 september was ik als spreker aanwezig bij een Waterstofmiddag op de vesting van SWA in buitenpost met een bijdrage over het project Waterstofwijk Hoogeveen.  

SWA staat voor Stichting Woningbouw Achtkarspelen. Op deze lokatie draait al bijna anderhalf jaar een hybride verwarmingsinstallatie bestaande uit een H2-generator van Tieluk en een standaard verwarmingsketel. De geplande opening/ rondleiding in voorjaar 2020 is om coronaredenen uitgesteld, maar nu was het dan toch zover. Een vol middagprogramma, georganiseerd door Emmy Elgersma van SWA. (en collega’s).
Wel beetje onwennig : opeens weer met veel mensen in een (grote) ruimte. 

Thema van de middag was Waterstof in de gebouwde omgeving. Breed aangevlogen, met een verhaal over de toekomstige waterstof backbone van Gasunie, met bijdragen over veiligheidsaspecten en subsidies en met concrete cases: waterstofwijk Hoogeveen, waterstofwijk Wagenborgen en natuurlijk de H2-generator van Tieluk.

Met behulp van de groene stroom van de eigen zonnepanelen op het dak kan – on demand van de ketel- waterstof worden geproduceerd en worden bijgemengd bij de aardgasstroom voor de verwarmingsketel.

Toen ik nog bij Gasunie  werkte, afdeling strategie en innovatie, heb ik een tijdje in de stuurgroep gezeten van het project FlexiForFuture ; een samenwerking tussen vijf partners uit de energiesector: naast de Rijksuniversiteit Groningen en Hanzehogeschool Groningen ook de bedrijven Westland Infra, NV Nederlandse Gasunie en Rooftop Energy. 

Robbert-Jan van der Burg is als PHD bij dit project werkzaam geweest.  Hij is al een tijdje uit dienst bij de Rijksuniversiteit Groningen en in dienst bij Enexis. In de energiesector gebleven.

Afgelopen week was zijn promotie, en ik ben er bij geweest. Digitaal dan. De promotieplechtigheid was wel, zoals gebruikelijk in het mooie oude academiegebouw in het centrum van Groningen. Maar geen bezoekers, zelfs zijn vriendin mocht er niet bij zijn. Alleen de promovendus en een deel van het college van hoogleraren waren fysiek aanwezig. Een zestal andere vragenstellers was digitaal aanwezig. En het publiek, familie, vrienden, collega’s …die keken online mee. 

Ook bij deze plechtigheid werd door sommige  vragenstellers aan de promovendus gevraagd om KORT te antwoorden. Moest ik om glimlachen. In het enthousiasme van een bijna -doctor volgt dan vaak toch een lang antwoord. Er is zoveel interessants te vertellen over je onderzoek.
Dat herinner ik me ook van mijn eigen promotie…

De plechtigheid werd afgesloten met mooie woorden van promotor Hans Wortmann. 

Geen hand, maar wel een elleboog -groet.

En tot slot de uitreiking van de bul. Daarna verliet iedereen, met mondkapjes, de zaal weer. Eerst college van hoogleraren, daarna Robbert-Jan met zijn verse bul. Nou weet ik alleen niet of er nog een ‘staatsie’ foto gemaakt is op de trap in de hal van het academiegebouw…

A Business Perspective on Energy System Flexibility.

Robbert-Jan’s promotie-onderzoek was gericht op flexibiliteit en flexibiliteitsdiensten in energiesystemen met als doel het voorkomen van onbalans en congestie in het elektriciteitsnet. 218 pagina’s schoon aan de haak.

Zo gaat het er over een tijdje uitzien bij tankstations, pictogrammen met alternatieve, groene brandstoffen. Pictogram is alvast ontwikkeld door Rijkswaterstaat voor plaatsing bij stations langs de snelweg.

Zal ik dus niet zo gauw ‘live’ zien, met mijn fietsje.

Op 10 december was ik aanwijzig bij de buluitreiking van 4 studenten tegelijk. Allevier zijn ze afgestudeerd aan de Rijksuniversiteit Groningen. Het laatste deel van hun masterstudie trokken ze samen op en ze vonden het niet meer dan vanzelfsprekend dat ze ook samen hun buluitreiking wilden. Zo georganiseerd dat dat in de senaatskamer van het academiegebouw kon. Een maar, het was om 9 uur ’s morgens, dus nog te vroeg om aansluitend naar de kroeg te gaan. Dat hebben ze voor de avond geregeld.

Mijn link met deze studenten is dat ze allmaal zijn afgestudeerd onder het project Adspaner, waar ik projectmanager/projectadviseur ben. Bijna een jaar geleden organiseerde ik een bijeenkomst bij Gasunie, waar de studenten hun begeleiders en 5 Gasunie-collega’s aanwezig waren. Een geanimeerde bijeenkomst waar de Gasuniecollega’s enthousiast vertelden over de verschillende groen gas, biogas of waterstofprojecten waar ze mee bezig waren. Uit dit eerste gesprek kwamen de afstudeeronderwerpen voort.

Jorick en Rene studeerden af bij Gasunie, Christiaan bij Green Goods Texel en Jelle bij Rendo in Meppel. Martin Land, studie begeleider van de vier , vertelde dat het voor het eerst was dat een (vrienden)groep studenten die samen afstudeerden, ook allemaal het cijfer 8 kregen. Top !

Extra leuk was dat ik deze keer achter de tafel kon plaatsnemen en dus goed zicht had op de afstudeerders. Als je in de zaal zit zie je alleen de ruggen. 

Op de Oostpolderdijk, een zeedijk -een primaire waterkering-  ten oosten van de Eemshaven wordt door Innogy gewerkt aan drie windturbines die op de zeedijk staan -of eigenlijk op de binnenberm van de dijk. Dat is heel bijzonder, en een primeur. Windturbines op land staan tot nu toe altijd binnen de dijken. Wind op zee, de naam zegt het al, plaatst de turbines verder op zee. Dit project zit er tussen in, op de grens van land en zee, op de zeedijk.

Innoveren tijdens het project

Dit project is op een  innovatieve manier aangepakt. De gebruikelijke werkwijze is: je begint met de windmolen en het fundament; een zo klein mogelijke grondplaat gefundeerd op hele diepe palen, om zo weinig mogelijk land van de boeren te gebruiken.

Acht jaar geleden begon Innogy  te denken over  ‘molens op de zeedijk’ . Dijken  houden er niet van om met palen doorboord te worden. In dit project werd het omgedraaid: er werd begonnen met de dijk en het primaire doel van een (zee)dijk: water tegen houden. Het dijklichaam mocht dus niet aangetast worden, niet tijdens de bouw en niet als de turbines er uiteindelijk zouden staan. In 2017 sloten het waterschap Noorderzijlvest en Innogy een overeenkomst , een unieke samenwerking in het project zowel voor de water- als voor de windwereld.

Grondversteviging ter plekke

In een iteratief project met Arcadis en ABT is het ontwerp gemaakt, en door  onder andere de firma Bodembouw is met de werkzaamheden gestart.  Er is voor gekozen te gaan bouwen op de ‘schouder’ aan de landzijde van de dijk. Halverwege is een plateau waar een grote plaat op komt te liggen, zonder fundering van lange palen.  Er is een  innovatieve manier van grondversteviging toegepast, de zogenaamde Cutter Soil Mix Techniek (CSM) waar op een bijzondere manier de bestaande grond ter plekke wordt verstevigd met cementlichamen. Het was nodig om de  dijk te verstevigen in verband met de ligging in het aardbevingsgebied. In goed overleg met de dijkbeheerder Waterschap Noorderzijlvest zijn de grondwerkzaamheden voor de beide projecten gecombineerd. 

Klimmende kraan

Na het stormseizoen  (november-april) zullen de drie turbines worden geplaatst in zomer 2020. Omdat er weinig plaats voor grote kranen op/ nabij de dijklichamen is, zal de opbouw van de turbines met zelfklimmende kranen uitgevoerd worden.  Dat zal vast veel kijkers trekken. 

Als je een beetje googled kun je veel informatie vinden over dit soort projecten. Voor meer informatie Energierijke dijken,  ‘Dankzij de dijken’ of de website van bodembouw. In de ontwikkelingsfase was Martine van Gemert projectmanager. 

Op 5 november was ik bij de promotiedagen voor het Noordelijk bedrijfsleven in de Martinihal in Groningen. Daar kwam ik bij de stand van de gemeente Groningen ook Wildrik en Patrick tegen van Vergroen je Gas.

Mooi initiatief waarbij de consument haar of zijn eigen gasverbruik kan vergroenen door het aanschaffen van zogenaamde garanties van oorsprong.  Voor de consument is het niet makkelijk aan groencertificaten te komen, en Vergroenjegas kan daarbij helpen. 

En sinds 5 november biedt Vergroenjegas de dienst ook aan aan MKB bedrijven. Succes!