Categorie: Algemeen

Twee dagen, 3 kerken , 70 sprekers en 300 energiemensen. Donderdag 18 en vrijdag 19 oktober werd in de Martinikerk in Groningen het Wind meets gas symposium gehouden. Met als speciaal thema: waterstof in de Benelux.Een flink aantal mensen van het Beneluxparlement (Ja, dat bestaat!), sprekers uit de wetenschappelijke hoek, bedrijfsleven en overheden. Veel over wind, en dan voornamelijk grootschalige wind op zee. Veel over het al dan niet omzetten van de groene stroom uit wind in groen waterstof. En een serie imposante aankondigingen van nieuwe projecten en initiatieven op het gebied van energietransitie.

Alle aanwezigen waren het er over eens dat snel actie vereist is, en ook dat de transitie naar een koolstofneutraal energiesysteem heel veel geld gaat kosten.    Wie wat gaat betalen, wat de wetgeving gaat worden, of blauwe waterstof een goede tussenweg is op weg naar groene waterstof. Daar waren de meningen over verdeeld.

Veelvuldig werd een beroep gedaan op de overheid om vooral snel duidelijkheid te geven en keuzes te maken op het gebied van de toekomst van het energiesysteem.

Zo’n symposium is altijd een prima gelegenheid om te netwerken en  om ‘announcements’ te doen. De meest spectaculaire was de gezamenlijke afspraak van Engie en NV Nederlandse Gasunie om een hele ‘utility-scale’ waterstofketen op te bouwen in Noord Nederland. Stap voor stap, tot 100 MW.

 

** Toelichting 3 kerken: symposium in Martinikerk, een van de parallel sessie in de Lutherse kerk, en diner in de der AA kerk.

En buiten een paar waterstofvoertuigen van gemeente Groningen, omgebouwd door Holthausen.

Het was 12 september 2017.
Kickoff Taskforce Waterstof Noord was de werktitel.
Georganiseerd door Stork en Entrance.
De eerste bijeenkomst van een 15 tal bedrijven en organisaties.
Lokatie, al varend op een loodskotter.
Doel: met concrete projecten invulling geven aan de brede waterstofvisie in ‘De Groene Waterstofvisie’ van de Noordelijke Innovation Board . Dat is een breed, hoog over verhaal. Een van de adviezen was: maak een masterplan onder leiding van een sterke groene waterstof ambasssadeur.

Ik was op de juiste tijd op de juiste plaats en voer mee.
Heb daar voor het eerst een pitch gehouden voor EnergyGarden.
Een Manier van samenwerken in tijdelijk projecten.
Met mensen uit verschillende organisaties.
Kortcyclisch, rond innovatieve ideeen.
Gericht op bijdrage aan de energietransitie.
Een idee dat enthousiast werd ontvangen.
Dat is omgezet in mijn eigen bedrijf.

Taskforce waterstof noord is inmiddels Hydrogreenn.nl geworden. BIjna 100 bedrijven en organsiatie. Bijna 300 deelnemers. Aan algemen bijeenkomsten een paar maal per jaar. Deelgroepen Gaan aan de slag met specifieke projecten. Belangrijkste op dit moment: waterstofwijk in Hoogeveen.

Voor de tiende keer alweer wordt door Urgenda en  anderen de Dag van de Duurzaamheid georganiseerd. Op de tiende dag van de tiende maand. Mooi om op een speciale dag extra aandacht te geven aan duurzaamhedi en wat prive, als organisatie, als bedrijf, als gemeente, als overheid kunt doen.
Op de website van dag van de duurzaamheid allerlei voorbeelden van activiteiten, groot en klein.

Nog belangrijker is dat het blijvende stappen zijn. Ook op 11 oktober, 12 oktober en …..

The good news is that  actions to limit global warming to 1.5oC are underway around the world.

Dit is een van de uitspraken van een van de opstellers van het nieuwe IPCC rapport SR15 dat op 8 oktober uitkwam. Dat klinkt positief, zou je denken. Maar dit is de uitspraak als je door een roze bril kijkt.
Letterlijk luidt het citaat:

The good news is that some of the kinds of actions that would be needed to limit global warming to 1.5oC are already underway around the world, but they would need to accelerate.

Vanuit de Rijksuniversiteit Groningen rijdt bijna 200 keer per jaar een grote kleurige vrachtwagen weg. Naar een middelbare school ergens in den lande, of naar een symposium of festival. Vorige week kwam ik de truck tegen op het Zernike, campus van Groningse hoger onderwijs. In de energie-truck kunnen schoolklassen kennis maken met de energie van morgen. Luisteren naar een verhaal of proefjes doen.
He Tineke, hoorde ik roepen, en ik raakte aan de praat met Theo Jurriens. Theo is altijd met het populariseren van wetenschap bezig. Ik ken Theo al heel lang , van mijn sterrenkunde studie in Utrecht nog. Toen was Theo al bezig met het populariseren van Sterrenkunde. Nu dus energie en in de afgelopen jaren heeft Theo, een echte regelaar,  al heel wat klassen de truck in en uit zien gaan.
Het moet wel kort, zegt Theo, het moet binnen een lesuur passen van 45-50 minuten.  Op de website zie je voorbeelden van de proeven, de route van de truck en kun je de truck ook boeken voor je eigen activiteit.

Bijna klaar met een boeiend jaar bij Energy Venture Lab, een onderdeel van Venturelab North. Een traject voor startende ondernemers, in dit geval op gebied van Energie. Bij aanvang had ik een essay, geschreven ‘als huiswerk’ bij een cursus over energietransitie en innovatie. Over een idee:  ‘EnergyGarden’. Nu een jaar later, ben ik daadwerkelijk als ZZPer begonnen met EnergyGarden, heb ik eerste twee facturen uitgestuurd, is de EnergyGarden website een paar weken in de lucht -inclusief dit blog- en geef ik over twee weken mijn eindpresentatie van het EVL traject. Veel geleerd, goede contacten opgedaan, prima coaching, lekkere lunch.

Bijna klaar is  ook het nieuwe gebouw. In juni vorig jaar begonnen in het Van Elmpthuis, hartje centrum Groningen. En volgende week wordt het nieuwe gebouw waarin Venture Lab gaat wonen geopend, op het universiteitsterrein van Groningen, Zernike. Als onderdeel van start up city. Voor het eerst waren de trainingen vandaag in het nieuwe gebouw. Was wat improviseren.
Er wordt met man en macht gewerkt aan het klaarmaken van het gebouw voor de grand opening volgende week. Vandaag dus volop schilders, timmermannen, schoonmakers, heftrucks en karretjes in het gebouw. Nog geen koffieapparaat (verse koffie gebracht om 10:30), de toiletten nog niet in gebruik (naar het naburige gebouw) en overal dozen. Hilarisch vond ik de damestoiletten. Zijn ze niet iets vergeten?

Vanmiddag aanwezig bij een seminar georganiseerd door New Energy Coalition in samenwerking met het World Energy Council Nederland.
Met Catrinus Jepma als moderator, waren  4 vertegenwoordigers van 5 Nederlandse Havens aanwezig.

Thema: wat betekent de energietransitie voor de havens. Traditioneel leven havens van de overslag van goederen (havengelden), en van het uitgeven van land. In havens als Amsterdam en Rotterdam vormt de overslag van olie en kolen tot 60% van het totaal. Door de  onvermijdelijke (en noodzakelijke) trend naar sterk verlagen van gebruik van olie en kolen gaan de toekomstige inkomsten van de havens dus sterk omlaag.
Tegelijkertijd zijn havens ook belangrijke “energie-overslag” lokaties: veel electriciteit centrales, nu nog fossiel, maar in de toekomst groen staan bij havens. Dat is ook de plek waar in de toekomst de aanlanding van de groene stroom (of groene waterstof) van grootschalige wind op zee zou kunnen plaatsvinden. Met name in en rond de haven van Den Helder is de terug gang in arbeidsplaatsen te merken. Den Helder is geen overslaghaven en leeft van de toeleverende industrie van olie en gas op zee. Den Helder richt haar vizier op grootschalige wind op zee. En pleit voor het zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande (gas) infrastructuur.

Een grote groep studenten was aanwezig. Mooi om te horen dat er veel vragen waren. Een goede vond ik: hoe zien de havens de samenwerking met. ruimte voor kleinschalige energieopwekking. Welke ruimte is er voor ‘wacky ideas’ .
Grootschalig helpt voor de grote stappen, was de teneur van de antwoorden. Wel verschillende kleinschalige alternatieven en faciliteiten voor kleinschalige startups: Port XL in Rotterdam, Prodock in Amsterdam. Experimenten met H2 backbone en DC in Delfzijl en in Den Helder is een getijdenstroom pilot inmiddels afgerond en opgeschaald naar een project bij de afsluitdijk.

In de aansluitende netwerkborrel sprak ik nog even met een paar zojuist begonnen energiemasterstudenten aan de RUG. Ik vertelde over de Gasunieleiding in Zeeland die wordt omgebouwd naar een waterstofleiding. Is dat niet moeilijk, vroeg 1 van de studenten. Hij bleef moeilijk kijken, na mijn uitleg. Waarom? Hij dacht dat de transportleidingen op 3 kilometer diep lagen, dan is het wel lastig om even een afsluiter te vervangen.
Iets met klok en klepel ? Gasgerelateerde bevingen op 3 kilometer diep.
Dit is pas de eerste week van de master, en de studenten waren vastbesloten veel te gaan leren. Ze waren blij met de mogelijkheid het seminar bij te wonen.

Vandaag gesproken met Roeland Hogt van het Noorderpoort College in Groningen. Op de lokatie aan de Bornholmstraat in Groningen, midden tussen de autobedrijven. Reuze handig voor stages, zo dicht in de buurt van de Automotive opleiding. 

Roeland is practor en zorgt voor inhoudelijke vernieuwing van het beroepsonderwijs: kernpunten:  ‘onderzoekend innoveren’, ‘docent-professionalisering’ en ‘samen leren’. Roeland is actief betrokken bij het opzetten van een “waterstofopleiding” -Gas 2.0 – , niet alleen voor zijn eigen MBO – organisatie, maar in een samenwerkingsverband met ruim een handvol andere opleidingen. Daarnaast heeft Roeland -gewoon omdat hij dat leuk vindt en het een mooie manier van kennisdelen is- een website duurzameslimmemobiliteit.nl.

Wat ik zo mooi vind op het MBO is dat je een stuiterende jongen van 16 ziet binnen komen, en een prachtig mens weer ziet vertrekken.

In het kader van het project “Human Capital in de energie transitie” , met penvoerder New Energy Coalition, ben ik bezig met de voorbereiding van  een innovatiepilot, waarbij we  HBO én MBO studenten willen betrekken. Bij voorkeur op een onderwerp gerelateerd aan waterstof. Waarschijnlijk wordt het een project op Ameland.

HBO en MBO koppelen klinkt zo voor de hand liggend, maar het is veel makkelijker gezegd dan gedaan. Elke school en opleiding heeft zo zijn eigen eisen en programma’s. Vaak is er beperkte ruimte om -op korte termijn- iets anders dan anders (anders dan vorig jaar in de budgetronde is vastgelegd) te doen. En dan heb je enthousiaste mensen als Roeland nodig die de juiste wegen weten te bewandelen om een stap verder te komen. Wordt vervolgd.

Vandaag in Trouw een artikel over de de perikelen rond warmtestad Groningen. Het Warmtenetwerk dat gebruik zou gaan maken van geothermie. Het warmtenetwerk ligt er, maar de warmte is er nog niet. Geothermie mag niet van Staatstoezicht op de Mijnen. Op het Zernike terrein wordt nu gewerkt aan een tijdelijke oplossing. Eind juni is de bouw gestart van een tijdelijke warmtecentrale (Warmtekracht) op gas. Inmiddels schiet de bouw op, de foto is van vanmorgen. De ketel is nog in zijn beschermfolie en nog net niet onder dak; nog geen twee weken gelden was ook de grote loos nog niet afgesloten.
Het gaat nu snel. Ondertussen wordt er nagedacht over een definitieve oplossing om aan ‘groene’ warmte te komen.

Welkom bij EnergyGarden.
Voor advies en facilitering.
Op het raakvlak van Onderwijs, Onderzoek en Innovatie.
Hernieuwbare energie, mens en techniek.