Een team collega’s van de gemeente Smallingerland, werkzaam bij programma’s en projecten, ging op reis… Op 20 april kwamen ze voor hun teamactiviteit langs in Groningen. Eerst bij de gemeente Groningen, daarna naar de campus, de tweede helft van de middag.
In het Energy Academy Gebouw had ik het genoegen om een H2 clinic voor ze te organiseren. Maar eerst kregen ze een rondleiding van Erik Kuit, operationeel technicus van (o.a.) dit duurzame pand. Naar het hoge balkon, in de grote hal en wintertuin. En ook in het labyrint, het gangenstelsel onder het gebouw waar koude buitenlucht doorheen beweegt en alvast een beetje opwarmt (of in de zomer koelt) voordat het gebouw in gaat. Door natuurlijke trek via de ‘zonneschoorsteen’ verlaat de lucht het gebouw dan weer.
Daarna verder met de waterstof Clinic: zelf waterstof maken, gelardeerd met weetjes en feiten. Volop vraag en antwoord. Vol enthousiasme gingen de groepjes aan de slag. En het resultaat was er: allemaal hebben ze vandaag waterstof gemaakt. Als afsluiting de inmiddels al vaak uitgevoerde HyQuiz.
Een dynamische workshop en geanimeerde gesprekken op 8 maart op EnTranCe. Rond het Thema Waterstof en vergunningen organiseerde Groene Waterstof Booster in samenwerking met project Heavenn deze workshop. Met als kern van de workshop twee concrete cases als kapstok voor twee groepsgesprekken. Zoals een van de deelnemers zei ‘Het was geen moment stil‘. Mooie interactie’s en ruimte voor contacten.
Met een inleidende presentatie door Martin Nomden en facilitering de twee groepsgesprekken door Jerom Janssen en Dick Breteler van HyMatters.
Twee compleet verschillende cases
– Oosterhof Holman met een tijdelijke mobiele installatie met een kleine hoeveelheid H2 (cilinderpakketten ) in buitengebieden tegenover Staalstraal met een (toekomstige) vaste bedrijfsinstallatie waar grote hoeveelheden gas gebruikt worden in een poedercoatingsoven
– Oosterhof Holman met een project dat al loopt en funding heeft voor de komende twee jaar tegenover Staalstraal die net begonnen is met met het verkennen van waterstof inzet in de nieuwe fabriek
De andere kant van de vergunning
Waardevol om vanuit verschillende invalshoeken te kijken. Naast ondernemers ook de aanwezigheid van gemeente Stadskanaal (casus staal straal) en provincie Groningen. Want dat is de andere kant van de vergunning: naast de aanvrager en ook de verlener.
Na de constatering dat er veel nog niet is vastgelegd – was een van de conclusies dat dat ook juist kansen biedt.
Volle zaal op vrijdagmiddag in het Energy Academy Europe gebouw op de Zernikecampus. Bijna 200 zakelijke klanten van de Rabobank en een bus met ruim 30 Rabomensen uit het hele land waren bij elkaar voor een Masterclass Waterstof, met daarna netwerkborrel. Prima georganiseerd door New Energy Coalition.
Programma: Lorenzo Squintani van de Rijksuniversiteit Groningen, Eric Lücke van de Rabobank en Tineke van der Meij van EnTranCe/Hanzehogeschool/EnergyGarden.
Mijn bijdrage bestond uit een korte presentatie over Groene Waterstof en waterstof gebruik en een aantal voorbeelden van ondernemers in Noord Nederland die daarmee bezig zijn (of gaan). Daarna de HyQuiz, 10 vragen over waterstof, via Mentimeter. Hoe sneller geantwoord, des te meer punten.
Leuk om de quiz met zoveel mensen te doen (goed voor de statistiek). Het publiek van vandaag bleek behoorlijk goed ingevoerd. De winnaar was Edwin, een van de Rabomedewerkers uit de bus: die had gedurende de hele dag genoeg H2-info opgepikt, om de quiz te kunnen winnen. Prijs: echte HEAVENN – chocolaatjes. Jeroen was tweede, en Millie (met de snelste reactietijd) werd derde.
In de woordwolk de antwoorden van de groep : waar denk je aan als je het woord waterstof hoort.
En voor ik het vergeet. Een mooie mijlpaal vandaag, zoals toegelicht door Eric , was de officiële start van een pilot in het project H2 agri. Wordt zeker vervolgd.
In 2022 zijn de strikte coronamaatregelen uit beeld geraakt. In Nederland zijn de meeste mensen gevaccineerd of hebben Corona gehad. Wat blijft is dat een groot deel van de werkenden deels vanuit huis blijft werken: een blijvende verandering. Dat is een positieve uitkomst van Corona voor het milieu.
24 februari 2022 is de datum waarop de wereld veranderde. Onvoorstelbaar, een oorlog zo dichtbij, met ingrijpende gevolgen voor Oekraïne, met uitstraling naar de rest van de wereld. Een betonblok in een schijnbaar rustige wereldvijver. De energiewereld is -blijvend- veranderd. De druk om snel-ler te verduurzamen, te diversificeren, te besparen is hoog. Net als de roep om gekwalificeerde medewerkers, in zorg, in techniek, in energie. Voor EnergyGardenNL was 2022 (weer) een jaar van vooral waterstof.
Groene Waterstof Booster – NEC en Hanzehogeschool
Ook in 2022 is EnergyGardenNL actief in het project Groene Waterstof Booster, een samenwerking van 12 partijen in Noord Nederland. Onze bijdrage bestaat uit het verbinden van MKB in Noord Nederland -met een (mogelijke) waterstofvraag- met expertise uit het consortium. Via een vouchertraject, via kennisoverdracht, via netwerkactiviteiten. Zie kaart.
Deelnemers uit 4 branches workshop Hoge temperaturen bij DNV.
KENNISOVERDRACHT – ENERGIETRANSITIE – HANZE
De eerste module voor de minor Energy Markers aan de Hanze Hogeschool is een inleiding in de energiewereld. Het zijn vooral studenten recht, economie of bedrijfskunde. In de collegeserie gaf EnergyGardenNL de studenten een inkijkje in de wereld van (hernieuwbare) energie: een beetje zon, beetje wind, beetje biomassa, beetje waterstof. Leuke groep van 12 studenten met 11 nationaliteiten!
Kennisoverdracht WATERstof – Hanze (Pro)
Vanuit Hanze Pro zijn verschillende waterstofopleidingen voor professionals ontwikkeld. Bij de (3,5 daagse ) opleiding over het ontwerpen van veilige waterstofinstallaties verzorgt EnergyGardenNL het eerste dagdeel. Wat is waterstof, wat zijn de eigenschappen (vergeleken met dat andere gas: aardgas), waar moet ik op letten wat betreft veiligheid, en waar gebruik ik waterstof eigenlijk voor. Deelnemers aan de training komen vanuit netwerkbedrijven, consultants, technische bedrijven en overheden en zorgen samen voor een interactieve setting.
Organisatie Symposium Organisatie van Energie Innovatie – DNV/GasTerra/Gasunie/Hanzehogeschool
In mei 2022 organiseerde EnergyGardenNL een symposium over de organisatie van energie-innovatie. Met als basis de lessen die geleerd zijn in de vorige ronde van de energietransitie zestig jaar geleden: aardgas ‘veroverde’ in een paar jaar vrijwel de hele Nederlandse markt voor warmte en een flink deel voor stroom. Keynotes, gefaciliteerde workshop, posters en parika-sokken.
Twee eminences grise: Wim van Gemert en Pierre Bartholomeus
Waterstofmiddagen – NEC
New Energy Coalition organiseert voor organisaties korte bijeenkomsten over waterstof. Vaak met een presentatie van Julio Garcia als ‘keynote’ en een blik in de VR wereld van waterstof. Vanuit EnergyGardenNL is ook in 2022 een bijdrage aan het interactieve gedeelte gegeven door het faciliteren van een H2-clinic: in tweetallen zelf waterstof maken. Kan ook op lokatie.
Kennisoverdracht – WAterstof – k4s
Voor de tweede keer een (vrijwillige) bijdrage geleverd aan een on line training over energietransitie. Opgezet door K4S, knowledge for sharing, een mooi initiatief van 4 voormalige studenten van de Europese energiemaster SeSym. Nu allemaal werkzaam in de hernieuwbare energiewereld en gedreven om hun kennis aan anderen over te dragen. Mijn collega gaat over waterstof. Het derde programma zal in feb-maart 2023 draaien.
Hoofdrol in Educatief filmpje over waterstof – FORUM
Forum Groningen maakt educatieve filmpjes voor primaire onderwijs , groep 5-8, over uiteenlopende onderwerpen onder de naam FFserieus. In december 2021 werkte ik mee aan de opnamen voor een filmpje over waterstof, premiere in januari 2022. Zie ook hier.
19 oktober in alle vroegte vertrokken we met een bus vol Noordelijke bedrijven naar Bremen. Voor een 1 daags bezoek aan de waterstof technologie beurs. Ruim 350 bedrijven met een stand dit jaar. Veel te zien.
Samen met de gemeente Groningen organiseerden we vanuit de Groene Waterstof Booster deze busreis. Bedoeld voor vooral MKB bedrijven in Noord Nederland als 1 van mogelijk een serie activiteiten. Mooi om te zien dat een behoorlijk aantal van de deelnemers al een link hadden met de Groene Waterstof Booster: zelf meegedaan als ondernemer in de voucherregeling, of als expert betrokken. En ook weer nieuwe verbindingen gemaakt: in de bus, op de beurs, (inter)nationaal.
Met de ‘Er gaat niets boven Groningen’ bus op en neer naar Bremen. Met een lekker ontbijtje in de bus. Met inhoudelijk pitches van GWB, Douna en Zeta Energy in de bus. Met een workshop van Nederlandse en Duitse organisaties in Bremen: Resato, Mokveld, Fraunhofer, Faun en HyNorth (tevens Gasunie en Hans Hub Hydrogen) Met een enthousiaste en levendige groep. Met -voor de insiders- paprikasokken.
KLIK OP DE FOTO VOOR EEN DIA PRESENTATIE
Organisatie: GWB: Britta, Teun, Margreet en Tineke Gemeente Groningen: Dörte en Dieter
Regelmatig organiseert New Energy Coalition maatwerk bijeenkomsten voor bedrijven of organisaties: Voor ruim 30 collega’s bij GasTerra werd de middag van 8 september een waterstofmiddag. Met een inleiding door New Energy Collega Owen Huisman en een presentatie door Dr.-Ing. Julio C. Garcia-Navarro . Over waterstof en woestijnen. Na een waterijsje (geen waterstof) door met actieve gedeelte: de waterstof VR – experience van NEC en zelf watersof maken in de H2-clinic, die ik mocht faciliteren. Mooi om dat met zoveel energieprofessionals te kunnen doen.
Samen met New Energy Coalition collega’s Jochem Durenkamp en Julio Garcia deed ik mee aan de waterstofmiddag op 20 juli voor een vijftal Gasunie Trainees en hun coach Migiel. Na een enthousiaste presentatie door Julio over het potentieel van woestijnen voor duurzame energieopwek, faciliteerde ik de H2-clinic waar de trainees EN de begeleiders waterstof maakten. Jochem gaf een toelichting op energievalleys en een case waar aan gewerkt gaat worden: ontwerp je eigen hydrogen valley. Als afsluiting stonden de trainees met hun armen zwaaiend in de brede gang in het Energy Academy Gebouw, allemaal met een VR bril op: de waterstof experience in 3 dimensies. Een leerzame en tegelijkertijd ontspannen middag.
Begin oktober komt er een vervolg : presentatie van de cases door de trainees en feedback vanuit NEC op de resultaten.
Trainees
De trainees Vincent, Ruben, Bas, Wilco en Cyril zijn net met hun tweede (van drie) opdracht begonnen van hun 2 jarige traineeschap. Ze houden zich bezig met onderwerpen als emissieregistratie, de customer portal van GTS, een H2-import waardeketen model, groene energy inkoop en demand side respons, transport door de beoogde waterstofbackbone en -heel actueel- de nieuwe Eems Energy Terminal (drijvende LNG terminal).
Op 19 december was het tweede deel van de workshop. De trainees gaven een korte presentatie van hun uitwerking van de opdracht: ontwerp een hydrogen valley. Naast Jochem Durenkamp was ook ‘hydrogen hero’ Patrick Cnubben aanwezig.
Wat was het gezellig! En druk.
Op de Reunie van Gasunie Research op 21 mei in de EnergyBarn op EnTranCe. Ruim 150 oud collega’s van ’t lab waren aanwezig deze middag. Deels binnen in de Barn en ook op het plein ervoor. 60 personen tekenden in voor een rondleiding. En natuurlijk ging de meeste tijd op aan het bijpraten en terugkijken op de mooie tijden op het onderzoekslab. Ophalen van verhalen, foto’s van ‘toen’ bekijken.
Samen met (mede) organisatoren Willem Mulder, Wim van Gemert en Harry Stronk kijk ik terug op de geslaagde middag vol energie.
We hadden een serie posters en een grote ‘banner’ gemaakt met informatie over innovatieve projecten en onderzoeken uit de Gasunie Research tijd. We onderzoeken nu de mogelijkheden om met deze posters een rondreizende tentoonstelling te maken langs de sponsoren van de reunie.
Begonnen als het idee voor een Gasunie Research Reunie met als aanleiding dat het gebouw aan de ~Energieweg 17 in Groningen- waar Gasunie Research (en haar opvolgers) vanaf 1968 onderzoek aan aardgas, gastoepassingen, kwaliteit en nog veel meer heeft gedaan. Corona gooide het reunie-idee in de war. Zomer 2021 kwam Wim van Gemert met de suggestie het idee weer nieuw leven in te blazen. We zochten en vonden ‘partners-in crime’ in Johan Knijp, Pierre Bartholomeus, Jan Hendrik Annema en Marcel Koenis.
De lokatie voor een reunie werd veranderd : de toekomst, de energietransitie-naar-duurzaam, gerepresenteerd door de EnergyBarn op EnTranCe, in plaats van het verleden, de energietransitie naar aardgas aan de Energieweg.
En nog veel meer mensen hielpen mee het seminar een succes te maken: Teun, Marloes, Joline, Niels, Jens en natuurlijk Margreet. Dank!
En de reunie werd een seminar, op 20 mei, met mensen vanuit veel verschillende organisatie en achtergronden. Rond een thema: we hebben mooie voorbeelden van wat energie innovatie uit de afgelopen 50 jaar bij Gasunie Research ons -als Nederland- heeft gebracht; wat kunnen we leren van toen, en hoe vertalen we dat naar de manier waarom we tegenwoordig energie innovatie organiseren (of zouden kunnen organiseren). En welke rol heeft/wil de generatie van de toekomst daarin.
Discussie, interactie, sokken.
Sokken? Ja, sokken. Bekijk de aftermovie hier.
Er was zelfs een website : www.grp2022.nl. Zie hier. Grp staat voor Grote Rode Paprika, symbool voor succesvolle aardgastransitie waarbij de ontwikkeling van WKK de tuinbouwsector in Nederland tot grote hoogte opstuwde.
Reunie-idee dan helemaal verlaten? Nee! gewoon een dag later, ook in de EnergyBarn, met bijna 140 oud GU research medewerkers.
Op donderdagmiddag 14 april troffen ruim 20 mensen uit totaal verschillende organisaties elkaar in Groningen. Een workshop vanuit project de Groene Waterstof Booster.
Deelnemers uit vier heel verschillende branches met als overeenkomst: alle bedrijven gebruiken (veel) aardgas in hun huidige bedrijfsproces om hoge of middelhoge temperaturen te bereiken. Bij verduurzaming van de bedrijfsprocessen kan waterstof wellicht een rol spelen.
Korte presentaties, rondleiding en open gesprek.
Doel van de bijeenkomst was kennisdelen en van elkaar leren. Tegelijk aandacht voor het project Groene Waterstof Booster en de voucherregeling voor MKBers in dat project. En de mogelijkheid om een aantal experimenten bij DNV te zien. Een aardgasvlam, een mengvlam en een 100% waterstof vlam.
En zo weet ik nu ook wat een gesmoorde rietvorst is.
Dat voor een bakkersoven gestookt op waterstof het H2-verbrandingsproduct (=water) goed is voor de productie van koekjes en zacht brood.
Dat koffie branden voor meer dan een paar kilo bonen tegelijk niet elektrisch lukt (niet snel genoeg instelbaar)
En dat in de crematorium branche-breed een actieve belangstelling is naar de waterstofmogelijkheden, naast elektrificatie opties.
En de vraag over de kleuren waterstof moet ik misschien herzien…
Animatie: 
