Webinar – H2GREENSTEEL

Dat is nog eens anders dan gebruikelijk. Een webinar met uitsluitend vrouwelijke deelnemers als host, keynote spreker of panellid. Niet geheel toevallig georganiseerd door EIT  Inno Energy en Women in Green Hydrogen.

Green steel

Key note door Kasja Ryttberg- Wallgren van start up H2GREENSTEEL. H2greensteel (H2GS) werd opgericht in 2020 en heeft als doel om tegen 2030 jaarlijks vijf miljoen ton (vrijwel) CO2-neutraal staal in Zweden te produceren.Tot voor kort een startup, maar nu had op weg om scale up te worden. De eerste ronde investeringsgeld is binnen (86 miljoen) en een call staat uit voor nog eens 3 miljard! De oprichter en meerderheidsaandeelhouder van H2GS is Vargas Holding, die investeert in innovatieve (disruptieve) startups.

Er wordt een nieuwe slimme staalfabriek die “groen staal” gaat produceren in de Zweedse plaats Boden. Er gaat gebruik gemaakt worden van de ‘directe reductiemethode’  waarbij waterstof wordt geproduceerd uit hernieuwbare energiebronnen in plaats van uit cokeskolen, waarmee een reductie van 95 procent van de CO2-uitstoot ten opzichte van eerdere productiemethoden mogelijk is. Voor de productie van de groene waterstof wordt een grote elektrolyseer site gebouwd, 800 MW capaciteit, met een mengsels van drie soorten electrolysers en een slim algoritme dat optimaliseert in gebruik van welk type electrolyser op welk moment. 
Voor Green steel werd begin november bekend dat Schaeffler , automotive en industriële toeleverancier vanaf 2025 jaarlijks 100.000 ton van dit groene staal inkopen. Het in Zweden geproduceerde staal vereist geen fossiele brandstoffen voor de productie en vermindert daarmee de jaarlijkse CO2-uitstoot van Schaeffler tot 200.000 ton.

4 cases 

Gefaciliteerd door  Carina Krastel van EIT innoenergy volgeden korte toelichtingen van vier vrouwen uit vier heel verschillende organisaties. Van wereldwijde spelers als Maersk, en Deutsche Post DHl, tot het het bijna 100 jaar oude logistieke bedrijf Van der Wal en startup Future Proof Shipping. Stuk voor stuk interessante verhalen met ‘mind boggling’ getallen die nodig zijn voor verduurzaming en vergroening.

Belangrijkste challenges in alle ketens
  • is er genoeg productie (van groene H2, groene methanol of groene ammonia voor opschaling – na de pilots
  • zijn er lang jarige commitments met afnemers, die bereid zijn premium te betalen
VRAAG VOOR JURISTEN/ REGULATORS

Welke organisatie mag de CO2 besparing in zijn boeken bijschrijven?
Is dat de staalproducent? Is dat de toeleverancier van de automatie industrie die groen staan koopt? Is dat de eindgebruiker die ‘groen’ geproduceerde bedrijfswagens koopt?
Belangrijk dat hier een een ‘book & claim’ systeem voor wordt ontwikkeld.

LINK webinar volgt.

Een middag vol waterstof

Op 26 oktober organiseerde New Energy Coalition een ‘Hydrogen day’. Of eigenlijk een ‘Hydrogen afternoon’.  Het gezelschap bestond uit ruim 50 studenten en andere geinteresseerden, zeer internationaal als je naar de namen kijkt: zoals Hanna, Ydwer, Deepak, Renske, Oscar, Gido, Enrita en Nushrat.

 

De eerste helft van het programma nam Julio Garcia voor zijn rekening. In sneltreinvaart en met humor liep hij verschillende aspecten van waterstof langs. Met aandacht voor logistieke, politieke en economische aspecten en de focus op groene waterstof:  waterstof gemaakt uit water electrolyse met gebruik van duurzame stroom. In de presentatie was die zon voornamelijk afkomstig van zonneparken. Grote zonneparken die staan in …. woestijnen. 

Hoe roder het gebied des te meer potentieel voor opwekking zonnestroom, met als toppers Chili en Australie in het paarsroze.

Julio vroeg zich hardop af waarom er niet al veel meer gebruik wordt gemaakt van zon-in-woestijn, met transport van de energie naar Europa in de vorm van waterstof.

Het tweede deel van de middag was interactief en voor een deel zelfs virtueel. De deelnemers konden met VR- brillen een reis maken door waterstofland. Erg leuk om ze te zien staan en bewegen met de grote brillen op en met armen wijd gespreid bewegingen te zien maken in een voor de toekijker onzichtbare wereld. Zelf verzorgde ik een H2-clinic waarbij de aanwezigen zelf waterstof maakten. Ondersteund door Julio en Talia. Overal om eens heen werd waterstof geproduceerd. En zoals elke keer ook nu weer veel enthousiaste gezichten. 

Thanh Punt-Mai
Marike Hoekstra

Noorderpoort studenten Waterstof

Een groep studenten van Noorderpoort – Energy& Maritime is net begonnen met de keuzemodule waterstof. De docent Jan Jaap Das had een excursie naar EnTranCe geregeld. Op vrijdagmiddag 15 oktober ontving ik ze voor een presentatie in het Energy Academy gebouw in Groningen. Op de vraag ‘waar denk je aan als je het woord Waterstof  hoort’, antwoordde de groep met onderstaande woordwolk. Benieuwd welke antwoorden ze geven nadat ze de waterstof keuzemodule hebben afgerond.

Daarna wandelden we naar EnTranCe voor een rondleiding op de proeftuin. Beetje wind (en windtunnel), beetje zon (vast opgesteld en drijvend), vooral waterstof. Het allereerste waterstofbusje van Holthausen (die willen we nog steeds rijdend proberen te krijgen met hulp van studenten), de waterstof CV ketels in de Waterstofstraat, de waterstofopslag en het Hydrohub-project-in-aanbouw. En natuurlijk de Energy Transition Bridge, het bovengrondse , kleurrijke utiliteit-systeem. Met binnenkort naast warm en koud water, aardgas en elektra/data kabels …. de waterstofleiding. 


 

New Energy Forum 2021 – waterstofman

Als special guest hadden we vanuit de Groene Waterstof Booster Waterstofman uitgenodigd. Die zorgde voor een vrolijke noot op het New Energy Forum  festival 2021. En die erg fotogeniek was in zijn blauw met groene pak: een soort kruising tussen superman en een smurf, met een onweerstaanbare lach. 

De avonturen van waterstof man kun je via deze ‘unofficial’ aftermovie bekijken. Openen in je browser met als paswoord : Forum.

Als je wilt weten welke acteur de rol van waterstofman speelde, kijk de film helemaal uit, ook na de aftiteling.

Hij wandelt ook rond in de livestream die op 24 juni was opgenomen over het project. 

New Energy Forum 2021 – live stream

Op 24 juni werd op EnTranCe het New Energy Forum gehouden. Vroeger bekend als het Transfuture festival en door EnTranCe georganiseerd. Dit jaar breder opgezet en door EnTranCe samen met partners New Energy Coalition en Hive mobility georganiseerd.

Een beetje een experiment, want in verband met nog steeds geldende corona maatregelen kon het festival niet met bezoekers on site worden georganiseerd. Het was daarom een hybride uitvoering, met op EnTranCe de sprekers, en allerlei demonstraties. En de bezoekers konden live, digitaal, het festival volgens. Via een netwerkalp, via verschillende web ex strams en via livestreams. Om de presentaties live mee te kijken en er op te reageren.
Het programma werd gehost door Diederik Jekel, en als rode draad door het programma liep collega Marloes Nieuwenhuis als razende reporter over het terrein.

Vanuit project de Groene Waterstof Booster hadden we een stand op het pleintje voor de EnergyBarn. Met een banner van het project, special Guest Waterstofman en de Magneettafel die gebruikt is bij communicatie rond project Waterstof wijk Hoogeveen. En in de middag hadden we een heel kwartier ruimte in de live stream met de razende reporter. Daar kun je een heleboel in doen. Mooi dat alles niet alleen live gestreamd is, maar ook is opgenomen. Hier is de link.  

Wat aan zo’n live uitzending vooraf gaat: heel draaiboek maken, van minuut tot minuut. Vooraf oefenen hoelang het lopen is van de ene plek naar de andere. Beschrijven wat er gezien gaat worden (en wie degene is die in beeld gaat komen) . Van te voren bedenken vanuit welke hoek de camera het beste kan meekijken.

 ‘ s Morgens een generale repetitie.  De razende reporter Marloes had een eigen regisseur die haar de hele tijd begeleidde. En ook de voorbespreking regisseerde.  Last minute hebben we nog wijzigingen aangebracht: het oorspronkelijke idee was om in het laatste stukje van het kwartier live de cabin met de waterstofketels te laten zien. Daarvoor moet je een trappetje op en af, over de Energie Transitie Brug op EnTranCe . Bij de voorbespreking bleek dat dat niet handig was met een live camera op de schouder  Lastig voor de camera man, die geen hand vrij heeft om de reling vast te houden. En lastig om de camera stil te houden, de kijkers thuis zouden daar ‘zeeziek’ van worden. 

Voor een filmpje met de belevenissen van Waterstofman op het New Energy Forum:  hier verder.

In gesprek met Aldwin Oechies van Holthausen

Vandaag op de fiets door de Oosterpolder naar Hoogezand, thuisbasis van Holthausen voor een gesprek met Aldwin Oechies, accountmanager zero emissie bedrijfswagens. bij Holthausen Clean Technology. Ik had Aldwin al eerder gesproken via een teams sessie, fijn dat het nu live kon. We spraken over mogelijke samenwerking in kader van het project de Groene Waterstof Booster. En omdat het op lokatie was natuurlijk ook een korte rondleiding langs de voertuigen waar momenteel aan gewerkt wordt.

Een straatveegmachine, in dit geval al elektrisch bij aanlevering; het waterstofdeel wordt door Holthausen ingebouwd: passen en meten om plek voor de brandstofcel en de H2-tanks te vinden.
Onder de motorkap; een beetje van de leverancier en een beetje van Holthausen.
Waar de gemeente Groningen de kleur rood heeft voor al haar omgebouwde bedrijfswagens, heeft de gemeente Rotterdam de kleur groen. Aldwin Oechies: “De aandrijflijn van deze kolkenzuiger wordt omgebouwd naar waterstof. Hier is er voor gekozen de opbouw iets verder naar achter te schuiven zodat de waterstoftanks direct achter de cabine worden geplaatst”. Onder de vrachtwagen was geen ruimte bij dit model.
Collega Harry komt binnenrijden met een compleet gestripte vrachtwagen: ook een opbouwkandidaat. een eerder exemplaar rijdt al rond in de VS.

De laatste keer dat ik bij Holthausen was, was in november 2018, toen had ik een interview met toenmalig commercieel directeur Rene Brons en was de nieuwe loods van Clean Technology net opgeleverd.  De afspraak was toen om een jaar later terug te komen, het is ruim 2,5 jaar geworden. 

In gesprek met: Rene Wit en Martijn Zonjee

Een van de spaarzame keren dat ik EnTranCe bezoek in corona tijd kom ik Rene en Martijn tegen. Kom even kijken in de cabin, we zijn leuke dingen aan het doen, roept Rene.
Rene Wit is managing director van WE|doubleyouenergy en gelinkt met H2planet. Rene heeft zich na zijn werkzame leven in de olie en gas, na zijn pensionering helemaal gestort op de hernieuwbare energievoorziening en in het bijzonder waterstof. Groen waterstof dan wel.
Je kunt hem bijna dagelijks op EnTranCe vinden waar hij aan het sleutelen en bouwen is aan waterstoftoepassingen. 1 van die toepassingen gebruikt hij elke dag zelf: een waterstoffiets om van zijn woonplaats Haren, naar de energieproeftuin EnTranCe te komen. Waterstof maakt hij thuis uit groene stroom van zonnepanelen.

Martijn heeft binnenwerk van de brandstofcel helemaal opnieuw ontworpen en meer toegankelijk gemaakt.

Momenteel is Rene bezig om met afstudeerder Martijn Zonjee de overall efficiency van een brandstofcel te verhogen. Hoe dan.? Een brandstofcel maakt stroom uit waterstof, maar daarbij komt restwarmte vrij waar vaak niets mee gedaan wordt. Een luchtwarmtepomp kan efficiënt werken als de ingaande lucht niet te koud is. Dus een beetje voorverwarmen van de lucht (op koude dagen) kan helpen. En daar zijn Rene en Martijn mee bezig.

Koppelen restwarmte als output van de brandstofcel om de ingangslucht van een luchtwarmtepomp op te warmen. De restwarmte gaat niet verloren, de efficiency van de warmtepomp gaat omhoog: totale efficiency systeem verhoogd! Op de foto het leidingwerk van de warmtepomp (linksboven) naar het warmwatervat (rechts).
Via de brede doorzichtige buis links gaat de warmte (uitgangs)lucht van de brandstofceel bovenlangs naar de luchtinlaat van de warmtepomp (groene doos).

Eerst het technisch allemaal aan de praat krijgen. Dan naar manieren kijken om daadwerkelijk de efficiency te meten en vast te stellen hoe hoog de overall energy efficiency van het systeem is. 
Dat wordt ongetwijfeld een klapper, zegt Rene, enthousiast als altijd, en we hebben al een afnemer voor een demonstratieproject. 
Zijn grote grijns zit verborgen achter het mondkapje, maar ik weet zeker dat die er is. 
 

Waterstof en Veiligheid – Live op EnTranCe

Met gepaste maatregelen konden we op 29 april de tweede versie van de training Waterstof en Veiligheid live organiseren. Op EnTranCe, de energieproeftuin van de Hanzehogeschool. In maart 2020 heb ik deze training, onder de vlag van project de Groene Waterstof Booster ontwikkeld. De eerste uitvoering was gepland half april 2020. Dat werd oktober 2020- on line. Maar nu, een jaar later en bijna zoals bedoeld, konden we terecht op lokatie op EnTranCe. 

Collage met op bovenste rij van los naar rechts: H2-buggy van Cor Scholte, Alfons Krom, Cees Lock en Ted Wildenberg.

In de EnergyBarn  van EnTrance is het mogelijk om goed op afstand van elkaar te blijven, voor het ’theorie’ deel van de training. Het praktijkdeel was buiten gepland. Met steeds een blik op de buienradar (wat veel regen die dag!) lukte het ons de rondleiding over de proeftuin zo goed als droog af te ronden.
Met: Ted Wildenberg over het Waarom van Waterstof en de Waterstofinfrastructuur op EnTranCe. En de vele leerpunten uit het project Waterstofwijk Hoogeveen. En Alfons Krom over Wat waterstof is, de overeenkomsten en verschillen met aardgas. Als voorbeeld liet hij de casus van de waterstofleiding in Zeeland zien. 
De demonstratie van de eigenschappen van waterstof aan de hand van de waterstoftafel door Cees Lock van KIWA konden we overdekt doen in ‘de hangar’ bij het hoofdgebouw. Niet warm, wel droog. 

Ketel op de voorgrond op waterstofvlam (niet voorgelegd, vlammen wat compacter. Ketel op de achtergrond op voorgemelde aardgasvlam, vlammen waaieren wat meer naar buiten uit, om de ketel heen.
“Het lijkt wel een examenopstelling”, zei een van de deelnemers
H2 Buggy, geruisloos
Welke ballon knal het hardst

De akoestiek van de EnergyBarn is niet optimaal, zeker niet als het ook nog heel hard gaat regenen op het golfplaten dak. En af en toe werden we even overstemd door de (toren)balkjes die in de nok van de energybarn, achter de 
Tip voor mezelf voor een volgende keer: gewoon meteen de sprekers aan het begin een headset geven 🙂

Interesse in een volgende training?  

Houd de website www.groenewaterstofbooster.nl in de gaten of stuur een mail.

Gastcollege bij Werktuigbouw – waterstof in gebouwde omgeving

Zo’n 40 werktuigbouwstudenten van de Hanzehogeschool volgden afgelopen twee maanden het vak Hydrogen and Fuel cells. Techniek, theorie, formules, achtergronden. Dat werd voor het eerst gegeven en er was flinke belangstelling.

Ik gaf een van de (gast)college’s, online. 
Hydrogen in built environment

Mooi voor de studenten dat er ook praktijkessen waren: een dag op EnTranCe in kleine groepen. In tweetallen werd het practicum gedaan, met een testopstelling met een kleine electrolyser en brandstofcel waaraan gemeten kon worden. Een felle bureaulamp als ‘kunstzon’ om de zonnepanelen te beschijnen om groene stroom te maken. 

Practicum, op de voorgrond Nikki
Practicum : Wibbe Jochum (links) en Niels

En als slotstuk: een demonstratie van waterstof mbv. de Hanze-waterstoftafel: hoe het brandt, hoe het ruikt, hoe snel water kookt. Een vergelijking van de fysische eigenschappen van waterstof met butagas. 

Docent Cor Scholte – Hanzehogeschool – demonstreert de eigenschappen van waterstof aan werktuigbouw-studenten.
In daglicht kun je waterstofvlammen niet zien (bij de rode pijl); op de warmtecamera zie je de vlam wel. Het waait.
Hoe snel detecteer je waterstof: een sensor boven in de twee meter lange pijp. In de ene waterstof (stijgt supersnel), in de andere butagas. Heel langzaam.